Самае лепшае — дзецям
Рэцэнзія на кнігу:
Энциклопедия для школьников и студентов : в 12 т. Т. 1: Информационное общество. ХХI век / под общ. ред В. И. Стражева. – Минск : Белорус. энцикл. им. П. Бровки, 2009. – 528 с. : ил. ISВN 978-985-11-0356-6.
УДК 087.5:030 ББК92
“В первом томе энциклопедии раскрывается роль письменности и книгопечатания в истории человечества, показаны способы передачи информации в природе и обществе; нашли отражение новые возможности обработки и анализа текстов, разнообразные средства создания, распространения, поиска и учёта текстовой информации с помощью средств современных информационных технологий. Большое место уделено вопросам телекоммуникации, современным системам связи: волоконно-оптическим, спутниковым, мобильным и др., устройству, программным средствам, ресурсам, применению Интернета, вопросам защиты информации, применению информационных технологий в различных сферах деятельности человека. Анализируются проблемы и реалии информационного общества, а также социальные взаимоотношения, базовая система ценностей социума. Энциклопедия предназначена для школьников старших классов, интересующихся информатикой и современными общественными взаимоотношениями, а также для студентов, которые изучают физику, математику, философию, социологию, экономические науки, филологию, т.е. круг научных дисциплин, которые охватывают все стороны жизни современного информационного общества”.
Толькі што свет пабачыла вялікая навукова-папулярная энцыклапедыя для юнацтва. Першая на Беларусі. Задумана і здзейснена каласальная справа, падрыхтаваны шматлікія цікавыя артыкулы ў чатырох раздзелах: “Мова і іншыя магчымасці перадачы інфармацыі ў прыродзе і грамадстве”, “ Пісьмо і друк”, “Камунікацыі і інфармацыйныя тэхналогіі”, “Соцыум і эканоміка”.
Кніжка выйшла салідная і – неадназначная. Яе надрукавала выдавецтва “Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, г. зн. спецыялізаванае прапрыемства, якое мае каласальны вопыт падрыхтоўкі даведачнай літаратуры. З другога боку, гэта, бадай, адна з першых айчынных спроб пісаць для дзяцей ды падлеткаў проста, лёгка і пры гэтым пра сур’ёзныя рэчы. Бліскучы майстра навукова-папулярнай літаратуры прафесар Б. Ю. Норман, натуральна, узяў тут чынны ўдзел. Разам з ім арганізатарам філалагічных частак выступіла прафесар Н. Б. Мячкоўская. Яны прыцягнулі да працы вядомых беларускіх спецыялістаў: А.Г. Задворную, А.М. Рудэнка, А.А. Кожынаву, Л.А. Казлоўскую, І. Э. Ратнікаву, і інш. Дзве апошнія часткі рыхтавалі таксама вельмі кваліфікаваныя спецыялісты: Б. М. Паньшын, А.В. Рубанаў, Ю.І. Варатніцкі, Ю.А. Зісер, Я.М. Бабосаў, А.Э. Васільева, Л.Г. Цітарэнка і інш. Агульная рэдакцыя – прафесара В. І. Стражава. Усе яны стараліся пісаць ясна, дакладна, на ўзроўні апошніх дасягненняў навукі і тэхнікі. Таму адметнасць гэтай энцыклапедыі ў тым, што яна вельмі сучасная, утрымлівае самыя апошнія, найноўшыя звесткі. Але ўсё ж нярэдка відаць і пэўная спешка, мітуслівасць у тэкстах, у падрыхтоўцы выдання. Асабліва шкада (і пярэчыць стандарту СТБ 7.203-2005 “СИБИД. Энциклопедии. Основные виды. Требования к основному тексту, аппарату издания и издательскому оформлению”) таго, што ў кнізе няма ні калантытулаў, ні зместа, ні паказальнікаў. І таму ў ёй не так лёгка арыентавацца. А яшчэ ўскладняецца справа з-за наяўнасці чатырох раздзелаў.
Хутка з’явяцца, відаць, грунтоўныя рэцэнзіі на гэтую кнігу, наўрад ці яна ціха, незаўважна пройдзе міма чытачоў. А пакуль – толькі пару нататак. Тое, што адразу кінулася ў вочы.
Як я казаў, большасць артыкулаў напісаны займальна і змястоўна, але кнізе дужа не хапае ілюстрацый. Так, у першым раздзеле іх усяго 23 на 90 старонак (1:4): 12 малюнкаў, 8 табліц і схем, партрэты Бадуэна, Гумбальта і Сасюра. У другім раздзеле – 9 малюнкаў і 27 схем/табліц на 123 старонкі (1:3,4), самы добры стан у трэцім раздзеле: 106 ілюстрацый на 164 старонкі (1:1,5), а найгорш з чацвёртым блокам: тут іх увогуле няма! Няўжо ў соцыуме і эканоміцы нічога нельга падаць у нятэкставым выглядзе?
Некаторыя артыкулы занадта вялікія, напрыклад “Матэматычная сімволіка” Е. К. Макарава (амаль 4 старонкі фармата А4), у Н. Б. Мячкоўскай (“Рэформы пісьма: “тэхнічныя і сацыяльныя аспекты” 3,5 с., “Рэлігійныя клопаты пра царкоўнае слова як першакрыніца філалогіі”– 3 с. “Жэсты і міміка”, “Знакі-сімптомы, знакі-копіі, знакі-сімвал”, “Аўтарскае права”, “Дэмакратызацыя зносін і моў” – амаль па 2,5 старонкі і інш.).
Няясна таксама, чаму артыкулы В.І. Стражава “Антычная матэматыка”, “Нееўклідава геаметрыя” трапілі ў раздзелы пра мову і пісьмо.
Кніжку я набыў у пятніцу ў самым выдавецтве, больш яе пакуль нідзе не прадаюць. Але неўзабаве яна з’явіцца ў кнігарнях, найхутчэй – у “Акадэмкнізе”.
А 12 лютага, падчас Міжнароднай кніжнай выставы ў “Белэкспа” (вул. Я. Купалы, 27) чакаецца яе маштабная прэзентацыя. Прыходзьце, глядзіце, чытайце!
Дадатак.
Можна праверыць, хто належыць да групы кемлівых, да групы тых, каму адрасавана названая энцыклапедыя. Паспрабуйма адгадаць, што на малюнках.🙂
← Загадка А 
Загадка Б ↓ 
Адказ А:
Як пазначана на с. 298 Энцыклапедыі, перад намі “условное графическое изображение связей между сетями Интернета… (изображены только связи между серверами)».
Калі і прыняць такую трактоўку, то ўсё роўна няясна, дык гэта сувязі паміж сеткамі ці серверамі. 🙂
Адказ Б:
Гэта фрагмент с. 247. Перад намі “Изделия белорусских предприятий, спроектированные с помощью компьютера”.
Адно, зразумела, трактар. А што побач? І яно сапраўды такое буйное (як трактар) ці тут павялічаная выява? 🙂
На нашым сайце можна прачытаць артыкулы з энцыклапедыі, напісаныя аўтарамі з Philology.BY:
• Брайля шрифт. – С. 128—130.
• Дискурс. — С. 40-41.
• Звуки речи. — С. 46-47.
• Интонация. — С. 51-53.
• Корпусная лингвистика. – С. 167–169.
• Лексика. — С. 59-61.
• Происхождение названий. — С. 79-80.
• Транскрипция и транслитерация. – С. 225–226.
• Языковые семьи. – С. 111—115. І да артыкула карта “Індаеўрапейская моўная сям’я (на тэрыторыі Еўропы)”.
Мікіта Супрунчук
Лінгвіст, сербіст, працуе ў Мінскім дзяржаўным лінгвістычным універсітэце (кафедра агульнага мовазнаўства). Навуковыя інтарэсы: сербістыка, граматыка, лексікаграфія, камп'ютарная лінгвістыка, методыка выкладання замежнай мовы.