Хамаіл, пачатак ХХ ст.

Хамаіл (PDF, 15,7 МБ).

Час перапіскі: пачатак ХХ ст. (гл. Папера).

Паходжанне: сфатаграфаваны ў 2011 годзе ў горадзе Узда.

Афармленне тэксту: пісьмо карычневым чарнілам; назвы раздзелаў і ключавыя словы – чырвоным. Па 7 радкоў на старонцы. Кустоды.

Папера: без вадзяных знакаў; са штэмпелем – у левым правым верхнім вуглу слабы адбітак штэмпеля Добрушскай папяровай фабрыкі ў форме пяцікутніка з выявай двухгаловага арла і легендай «КНЯЗЯ ПАСКЕВИЧА» (гл. арк. 39, 50, 51, 71).

Аправа: кардон, абцягнуты скурай; па краях цісненне.

ЗМЕСТ

1a – [Рэестр]; пачатак адсутнічае

6b – dlā wʒenčnosci božej (цюрк.)

7a – ẓā muḥammadā prāroḳe nijjet do js¹ (цюрк.)

8a – ẓā wšiṣṭeḳ miẓār nijjet dā js (цюрк.)

8b – ẓā beṣpoṭomni dūši nijjet (цюрк.)

9b – ẓā ’ojcā nijjet do js (цюрк.)

10a – ẓā māṭḳū nijjet dā js (цюрк.)

10a – ẓā ’ojcā ’i ẓā nārod ’ojcowṣki nijjet (цюрк.)

11a – ẓā māṭḳu ’i ẓā nārod māṭčin nijjet (цюрк.)

12a – ẓā brāṭā nijjet do js (цюрк.)

12b – ẓā soṣṭrā nijjet do js (цюрк.)

13a – ẓā wšiṣṭkiḥ ḳrewniḥ ṣwājiḥ nijjet do js (цюрк.)

14b – ẓā božo droġo nijjet dā js (цюрк.)

15a – nijjet do js ẓā ’allah riẓāsi ’ūčūn (тур. Allah rızası için «дзеля згоды Аллага») (цюрк.)

15b – ’abreḳenne dā ḳūšdeġo js (цюрк.)

16b – [Сура 1] (араб.)

17a – [Сура 2:225] (араб.)

18b – [Сура 36] (араб.)

31b – [Сура 59:18–24] (араб.)

33b – [Суры 112–114] (араб.)

34b – [Суры 1–2:1–4] (араб.)

36b – [Малітва]; першыя словы пасля басмалы: اللهم ارزكنا ببركة القرآن العظيم (араб.)

41a – ṭo jeṣṭ pred jeʒennem pec (араб.)

41b – ṭo jeṣṭ po jeʒennu ṭā du‘ā’i pej (араб.)

42а – ġusel brāc (цюрк., араб.)

50a – do ǧāmiji ’iduči pec (араб., цюрк.)

53a – ṣabāḥ namāz dwā raka‘ati (араб., цюрк.)

68b – bāb ’awle čeṭiri raka‘ati sunnet (араб.)

70b – bāb ṭo jeṣṭ četiri raka‘ati ’akinde (араб.)

71a – ’aḥšām namāẓ ṭri raka‘ati (араб.)

72b – bāb ṭo jeṣṭ jecci četiri (араб.)

76b – bāb ṭo jeṣṭ tarāwiḥ namāz (араб., цюрк.)

80a – ṭo jeṣṭ ’abreḳenne do poṣṭu ramaẓanā (араб.)

83a – ǧum‘a namāz (араб., цюрк.) (канец адсутнічае)

¹ js – тут і далей назва 36-й суры Карана (Я-сін).

ПАКАЗАЛЬНІК ТЭКСТАЎ

I. Фрагменты Карана

1. [Сура 1] (араб.) (1–16b)
2. [Суры 1–2:1–4] (араб.) (1–34b)
3. [Сура 2:225] (араб.) (1–17a)
4. [Сура 36] (араб.) (1–18b)
5. [Сура 59:18–24] (араб.) (1–31b)
6. [Суры 112–114] (араб.) (1–33b)

II. Малітоўныя тэксты

Ніеты (абраканні²)

1. ’abreḳenne dā ḳūšdeġo js³ (цюрк.) (1–15b)
2. dlā wʒenčnosci božej (цюрк.) (1– 6b)
3. ṭo jeṣṭ ’abreḳenne do poṣṭu ramaẓanā (араб.) (1–80a)
4. nijjet do js ẓā ’allah riẓāsi ’ūčūn (тур. Allah rızası için «дзеля згоды Аллага») (цюрк.) (1–15a)
5. ẓā božo droġo nijjet dā js (цюрк.) (1–14b)
6. ẓā beṣpoṭomni dūši nijjet (цюрк.) (1– 8b)  
7. ẓā brāṭā nijjet do js (цюрк.) (1–12a)
8. ẓā māṭḳū nijjet dā js (цюрк.) (1–10a)
9. ẓā māṭḳu ’i ẓā nārod māṭčin nijjet (цюрк.) (1–11a)
10. ẓā muḥammadā prāroḳe nijjet do js (цюрк.) (1– 7a)
11. ẓā ’ojcā nijjet do js (цюрк.) (1–9b)
12. ẓā ’ojcā ’i ẓā nārod ’ojcowṣki nijjet (цюрк.) (1–10a)
13. ẓā wšiṣṭeḳ miẓār nijjet dā js (цюрк.) (1–8a)
14. ẓā soṣṭrā nijjet do js (цюрк.) (1–12b)
15. ẓā wšiṣṭkiḥ ḳrewniḥ ṣwājiḥ nijjet do js (цюрк.) (1–13a)

Дуаі

1. ṭo jeṣṭ po jeʒennu ṭā du‘ā’i pej (араб.) (1–41b)

Іншыя малітоўныя тэксты

1. [Малітва]; першыя словы пасля басмалы:  اللهم ارزكنا ببركة القرآن العظيم (араб.) (1–36b)
2. do ǧāmiji ’iduči pec (араб., цюрк.) (1–50a)
3. ṭo jeṣṭ pred jeʒennem pec (араб.) (1–41a)

III. Рытуальныя тэксты

1. ’aḥšām namāẓ ṭri raka‘ati (араб.) (1–71a)
2. bāb ṭo jeṣṭ četiri raka‘ati ’akinde (араб.) (1–70b)
3. bāb ’awle čeṭiri raka‘ati sunnet (араб.) (1–68b)
4. ġusel brāc (цюрк., араб.) (1–42a)
5. ǧum‘a namāz (араб., цюрк.) (1–83a)
6. bāb ṭo jeṣṭ jecci četiri (араб.) (1–72b)
7. ṣabāḥ namāz dwā raka‘ati (араб., цюрк.) (1–53a)
8. bāb ṭo jeṣṭ tarāwiḥ namāz (араб., цюрк.) (1–76b)

² Абраканне – беларускі адпаведнік арабскага па паходжанні тэрміна ніет “намер”. Гл. Cпіс арыенталізмаў.

³ js – тут і далей назва 36-й суры Карана (Я-сін).

СПІС АРЫЕНТАЛІЗМАЎ

У гэтым спісе (гласарыі) змешчаныя тыя словы ўсходняга (пераважна арабскага і цюркскага) паходжання, якія сустрэліся нам у славянскамоўных назвах, апісаных у гэтым каталогу рукапісаў. Большасць з іх належыць да так званай неперакладальнай лексікі – тэрмінаў, звязаных з ісламам і прынятымі ў ім рытуаламі.

’aḥšām – вячэрняя малітва (цюрк. اخشام «вечар»)

’akinde – пасляпаўдзённая малітва (ад цюрк. ايكندى «час ад поўдня да вечара»)

’awle – паўдзённая малітва (цюрк. اويله «поўдзень»)

’aẓān, ’azān – 1) заклік да малітвы, 2) наданне імя дзіцяці (араб. اذان [’adān] «заклік да малітвы»)

bāb – раздзел (араб. باب [bāb] «тое самае»)

budūr – цюрскi ўказальны займеннік bu «гэты, гэта» і прэдыкатыўная звязка dur «гэта ёсць, з’яўляецца»; часта сустракаецца ў назвах раздзелаў 

du‘ā’i – малітва (араб. دعاﺀ [du‘ā’] «тое самае»)

dūr гл. budūr

ġusel – рытуальнае абмыванне (араб. غسل [ġusl] «тое самае»)

ǧāmijā – мячэць (араб. جامع [ǧāmi‘] «тое самае»)

ǧum‘a – пятніца (араб. جمعة [ǧum‘a(tun)] «тое самае»)

hazā – арабскi ўказальны займеннік «гэты, гэта» (араб. هذا [hadā]); часта сустракаецца ў назвах раздзелаў 

jasin – назва 36-й суры Карана (араб. يس «тое самае»); js – назва 36-й суры без знакаў для галосных

jecci – малітва пасля заходу сонца (ад цюрк. ياتسى «час, калі кладуцца спаць»)

miẓār – могілкі (араб. مزار [mazār] «месца для наведвання, магіла святога»)

namāẓ, namāz – малітва (цюрк. ад перс. نماز «тое самае»)

nijjet – намер (араб. نية [nijja(tun)] «тое самае»)

raka‘at – ракят (араб. ركعة [raka‘(tun)] «цыкл малітоўных формул і дзеянняў у часе мусульманскай малітвы»)

ramaẓan – рамазан, назва 9-га месяца мусульманскага календара, паста (араб. رمضان [ramaḍān] «тое самае»)

ṣabāḥ – раніца, ранішняя малітва (араб. صباح [ṣabāḥ] «раніца»)

sunnet – тут 1) дадатковыя ракяты пасля штодзённых абавязковых малітваў; 2) абразанне (араб. سنة [sunna(tun)] «звычай, паданне» і г. д.)

tarāwiḥ – дадатковыя начныя малітвы падчас рамадана (араб. تراويح [tarāwīḥ] «тое самае»)