Не стала Генадзя Апанасавіча Цыхуна

18 кастрычніка не стала слыннага мовазнаўца, доктара філалагічных навук, прафесара Генадзя Апанасавіча Цыхуна (1936–2024). Патрыярх беларускай навукі нечакана пайшоў ад нас. Здаецца, вось толькі што святкавалі яго 85-годдзе…

Навуковец быў поўны ідэй і планаў, рыхтаваў да друку чарговы том «Этымалагічнага слоўніка беларускай мовы» і кнігу сваіх артыкулаў, кансультаваў супрацоўнікаў Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа і іншых спецыялістаў у Беларусі і далёка за яе межамі. Працы Г. А. Цыхуна звязаны шмат з якімі сферамі філалогіі: славістыка, беларусістыка, этымалогія, сацыялінгвістыка, камп’ютарная лінгвістыка, тэрміналогія, бібліяграфія, этналінгвістыка, арэальная лінгвістыка, гісторыя мовазнаўства, тыпалогія і інш. Ён меў рэдкі дар спалучаць дыяхранічныя і сінхранічныя падыходы да мовы, культуры, адкрываць таямніцы старажытнасці, вырашаць актуальныя пытанні сучаснасці і прадказваць перспектывы.

Генадзь Апанасавіч быў вельмі добразычлівым, высакародным, спагадлівым чалавекам, заўсёды меў час для гутаркі аб працоўных справах ці асабістых жыццёвых клопатах суразмоўцы. Яго постаць застаецца ў сэрцы шматлікіх удзячных вучняў, сяброў, калег.

Смуткуем…

Асноўныя працы Г. А. Цыхуна:

• Арэальная тыпалогія славянскіх моў: Прынцыпы і напрамкі даследавання [Х Міжнародны з’езд славістаў. Даклады]. – Мінск : Навука і тэхніка, 1988. – 40 с.
• Выбраныя працы: беларусістыка, славістыка, арэальная лінгвістыка. – Мінск : РІВШ, 2012. – 370 с. (На нашым сайце даступны фрагмент гэтай кнігі, які ўтрымлівае анатацыю, змест, прадмову, першы раздзел ды выбраную бібліяграфію Г. А. Цыхуна.)
• Міжславянскае моўнае ўзаемадзеянне (сацыякультурны аспект) [ХІІІ Міжнародны з’езд славістаў. Даклады]. – Мінск : Беларускі камітэт славістаў, 2003. – 24 с.
• Прастора мовы. Моўныя сувязі. Гісторыя слоў : выбраныя працы. – Мінск : Беларуская навука, 2018. – 314 с.
• Синтаксис местоименных клитик в южно-славянских языках : балканославянская модель. – Минск : Наука и техника, 1968. – 131 с.
• Славянскія мовы ў святле экалінгвістыкі [XII Міжнародны з’езд славістаў. Даклады]. – Мінск : Беларускі камітэт славістаў, 1998. – 24 с.
• Типологические проблемы балканославянского языкового ареала. – Минск : Наука и техника, 1981. – 230 с.
• Тураўскі слоўнік: у 5 т. / АН БССР, Ін-т мовазнаўства. – Мінск : Навука і тэхніка, 1982–1987. (Г. А. Цыхун быў адным з укладальнікаў усіх пяці тамоў.)
• Тэрміналагічныя слоўнікі (асобныя выданні), 1918–1998 гг. : бібліяграфічны даведнік / [уклад.: Л. Чарняўская, Г. Цыхун ; рэдактар Г. Цыхун]. – Мінск : Беларускі кнігазбор, 2000. – 74, [1] с.
• Штудыі пра «Трасянку» = Studien zur “Trasjanka”. – Oldenburg : BIS, 2013. – XIV, 53 c.
• Энкліза і пракліза ў структуры славянскага сказа. – Мінск : Навука і тэхніка, 1968. – 24 с.
• Этымалагічны слоўнік беларускай мовы: у 14 т. (выданне працягваецца) / АН БССР, Ін-т мовазнаўства. – Мінск : Навука і тэхніка, 1978–2017. (Г. А. Цыхун быў адным з укладальнікаў большасці тамоў, а з 11-га тома – яшчэ і галоўным рэдактарам.)

(Фотаздымак узяты з сайта Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа.)